RTV Horizon

Deze meldingen variëren van ongewenste berichten op sociale media tot in sommige gevallen fysieke confrontaties. Een trend die aandacht verdient, omdat ze mogelijk bijdraagt aan het vroegtijdig vertrek van volksvertegenwoordigers. Een voorbeeld dat momenteel in de regio speelt is de situatie rondom wethouder Marcel Lemmen uit Cranendonck. Hoewel de volledige context en exacte redenen voor zijn afwezigheid en uiteindelijke vertrek nog niet volledig duidelijk zijn, is bekend dat hij een jaar niet actief was in zijn functie na meldingen van intimidatie. Dit geval illustreert de potentiële impact die dergelijke situaties kunnen hebben, al spelen mogelijk ook andere factoren een rol.

In een democratie is het essentieel dat er ruimte is voor stevige debatten en kritische geluiden van burgers. Het is dan ook belangrijk om onderscheid te maken tussen legitieme kritiek en daadwerkelijke intimidatie. Recente gebeurtenissen, zoals de voortijdig beëindigde informatiebijeenkomst in Best over een mogelijke opvanglocatie, laten zien dat de grens tussen deze twee soms vervaagt. Hoewel er geen directe bedreigingen werden geuit, zorgde de algemene sfeer voor een situatie waarin een open gesprek niet meer mogelijk was.

Onderzoeksbureau Invior rapporteerde in opdracht van het Ondersteuningsteam Weerbaar Bestuur dat in 2024 ongeveer 60% van de burgemeesters, 45% van de wethouders en een derde van de raadsleden te maken kreeg met een vorm van agressie, intimidatie of geweld. Deze cijfers lijken een stijging te vertonen sinds 2021, al is het belangrijk op te merken dat definities en meldingsbereidheid ook kunnen zijn veranderd.
De gemelde incidenten variëren sterk in ernst: van verbale uitingen van ongenoegen en berichten via sociale media tot persoonlijke confrontaties aan huis. Er is hierbij vaak sprake van een vervaging van de grens tussen het publieke en privéleven van bestuurders.

Uit gesprekken met raadsleden komen diverse suggesties naar voren om deze problematiek aan te pakken. Ze pleiten voor preventieve maatregelen zoals duidelijke protocollen en weerbaarheidstrainingen. Ook zien ze meerwaarde in laagdrempelige ondersteuning via externe vertrouwenspersonen en een actieve beschermende rol voor burgemeesters. Daarnaast roepen ze op tot consequentere handhaving bij daadwerkelijke bedreigingen. Of deze maatregelen effectief zullen zijn verdient nader onderzoek, maar het gesprek hierover is waardevol.

Een aspect dat niet onvermeld mag blijven is dat ook binnen de politieke arena zelf het debatklimaat aandacht verdient. Zowel landelijk als in diverse gemeenteraden is soms sprake van een verharding in toon en stijl. Een scherp maar respectvol debat draagt bij aan het vertrouwen in de politiek, terwijl persoonlijke aanvallen dit ondermijnen. Het gaat uiteindelijk om het vinden van een balans: een democratie heeft baat bij betrokken burgers die kritisch durven zijn, maar functioneert alleen optimaal wanneer zij die een publieke functie vervullen dit werk zonder angst kunnen uitvoeren. 

Het is een gedeelde verantwoordelijkheid van politici, media, maatschappelijke organisaties én burgers om deze balans te bewaken en bij te dragen aan een constructief politiek klimaat.