advertentie
Nu Defensie in 2028 terugkeert naar de Nassau-Dietzkazerne, ontwaken de verwachtingen. De hoop leeft, al is niets zeker en zijn er nog geen concrete plannen bekend voor een heropleving van het legendarische nachtleven.
Van Nederlandse heide naar Duits paradijs
De militaire geschiedenis van Budel is rijk aan verhalen. De Nassau-Dietzkazerne, gelegen op de Budelse heide, werd oorspronkelijk in de vroege jaren vijftig gebouwd voor herhalingsoefeningen van het Nederlandse leger. Het meest markante tijdperk begon met het Budel-Seedorf-akkoord van 17 januari 1963: Nederlandse militairen gingen naar Duitsland, Duitse soldaten kwamen naar Budel. Op 20 mei 1963 arriveerden de eerste Duitse militairen.
De start was allesbehalve rooskleurig. Nog geen twintig jaar na de oorlog protesteerden inwoners, hielden stille tochten en legden kransen. Duitse soldaten mochten niet eens in uniform de straat op, en marsmuziek was taboe. De Volkskrant kopte zelfs bij een artikel over de eerste Duitse kwartiermakers: "Duitse opmars enkele uren vertraagd. Duitse voorhoede bereikt Budel."
Maar Budel veranderde van gedachten. Het was wennen voor de 'Budelanders'. Een krant schreef over een grote angst dat de Duitsers met hun voorliefde voor carnaval en deelname aan de carnavalsstoet met eigen wagen, het carnaval voor de dorpelingen zouden verdrukken. In de praktijk was dat helemaal niet het geval. De ongeveer 3.000 Duitse militairen en hun families werden gewoon onderdeel van het dorpsleven. Een voormalige kazerne-medewerker herinnert zich dat de soldaten zich moesten aanpassen aan de "Budelse manieren", niet andersom. Ze voelden zich "niet de vreemdeling maar alleen gasten" en er waren nooit "echte ruzies of meningsverschillen over nationaliteit".
Toen Duitsland danste in Brabant
Het dorpscentrum explodeerde van leven. De middenstand in zowel Budel als Maarheeze zag de klandizie wel zitten. Cafés als De Sport, Corso, De Bonte Os en De Zwaan, danstent Bakens werden tweede huiskamers waar Duits net zo gewoon werd als het Brabantse dialect. Op het hoogtepunt waren er meer dan 30 café's. Faschingfeesten, voetbalavonden en schlagermuziek - niet alleen soldaten kwamen, maar ook lokale jongeren en bezoekers uit Weert en Hamont. Samen werd er gekaart ('toepen') en gebiljart tot diep in de nacht.
De liefde liet zich niet tegenhouden: in het eerste jaar alleen al 16 huwelijken, en uiteindelijk meer dan 800 Duits-Nederlandse huwelijken in totaal. Petra Antonis (23) was de eerste bruid. Zelfs de Telegraaf besteedde er een heel artikel aan in juli 1964. In de eerste drie jaar werden minstens 50 kinderen geboren. De Budelse 'jongelingschap' raakte daarover niet in paniek: "Het kan, als het maar op een behoorlijke manier gebeurt. Anders komt er herrie," waarschuwde een aantal van hen in een artikel over de huwelijken. "Ja, want soldaten gedragen zich soms verre van voorbeeldig," voegde een Budelse beroepsmilitair toe.
Vrijwel vanaf de start hadden de reguliere taxis overlast van snorders die voor een habbekrats de militairen naar Eindhoven reden. Caféhouder Van Leeuwen kreeg andere problemen: Burgemeester en Wethouders ontnamen hem zijn tapvergunning nadat de Rijkspolitie een rapport had ingediend over de toestanden in zijn bar. Duitse militairen zouden zich er met meisjes uit Budel en omstreken vermaken op een wijze die dorpsgeruchten in de hand werkte. De commandant van de Duitse soldaten zag echter geen aanleiding om het bezoek aan de bar te verbieden.
De "dames van lichte zeden" in sommige pensions waren een discreet, maar publiek geheim - Duitse en Nederlandse kranten en tijdschriften verwezen met een knipoog naar de "levendige nachten".
Toen kwam het einde
In juni 2005 vertrok de laatste Duitse eenheid na een emotionele afscheidsplechtigheid. Een taxichauffeur vatte het perfect samen: "Het was alsof het hart uit het dorp werd gerukt." Een collega verzuchtte dat de Duitsers "gewoon bij het meubilair van Budel hoorden".
De economische klap was zwaar voelbaar. Burgemeester Bart Meinema schatte dat de lokale bedrijven vijf miljoen euro aan jaaromzet verloren door het vertrek van de Duitsers. Daarnaast vertrokken zo'n 50 Duitse families die in het dorp hadden gewoond, en verloren 175 Nederlandse burgermedewerkers van de kazerne hun baan. De burgemeester erkende dat deze beslissing "grote financiële en sociale gevolgen" had voor de lokale gemeenschap.
Vele cafés sloten hun deuren. Duitse media kopten zelfs met "Viele Zimmer frei". De voormalige kazerne werd in 2014 een asielzoekerscentrum, wat zijn eigen uitdagingen bracht.
Nieuwe dromen, oude herinneringen
De aankondiging van Defensie's terugkeer heeft een golf van positive energie door het dorp doen gaan. Enkelen dromen over herleving van oude verhalen. En een mogelijk nieuw OV-knooppunt bij Maarheeze zou de toegankelijkheid en kansen alleen maar verder verbeteren.
Natuurlijk is de horeca van nu anders dan die van toen - personeelstekorten, hogere kosten en veranderende klantwensen maken het complex. Maar wie weet brengt 2028 niet alleen nieuwe soldaten, maar ook nieuwe werkgelegenheid, bruisende nachten en een frisse schare pasgetrouwden? Wat het ook gaat worden; één ding is zeker: het verhaal van Budel en haar kazerne is nog lang niet uitverteld.
